ایجاد روحیه کار گروهی در خانواده

کودکان با مشارکت در کارهای گروهی خانواده، احساس می‌کنند مفید و مهم هستند.
 

چکیده: وقتی هر کسی بخشی از یک کار بزرگ‌تر را در خانواده به عهده بگیرد، روحیۀ کار گروهی ایجاد می‌شود. درست مانند اینکه خانواده یک تیم فوتبال است که به دنبال هدفی است. فراموش نکنید با تحسین کردن، همدیگر را کمک کنید.

تعداد کلمات 1122 / تخمین زمان تقریبی مطالعه 6 دقیقه

فعالیت­ های این مقاله در کودکان توانایی همکاری و مشارکت را، به عنوان عضوی از یک تیم ایجاد می‌کند. این کار آسان نیست. اغلب بین کار فردی و گروهی، به ویژه در مدارس، موازنۀ درستی برقرار نیست. دانش‌آموزان بیشتر انتظار دارند به صورت فردی کار کنند؛ نمره بگیرند و با هم رقابت کنند، نه آنکه با هم کار کنند.
در خارج از کلاس درس این مسئله فرق می‌کند. در زمین فوتبال حتی بهترین بازیکن نیز نمی‌تواند به تنهایی در بازی برنده شود؛ اما یک ارکستر نیاز به صحنه‌ای پر از نوازندگان هماهنگ دارد. ارزیابی­ های شغلی به وضوح نشان می‌دهند که برای گرفتن «رتبه‌های خوب»، کارکنان باید با روحیۀ همکاری و مشارکت با هم کار کنند.
معلمان هر چه بیشتر بر کار گروهی تأکید می‌کنند؛ اما مدرسه به عنوان یک مؤسسه، پذیرای چنین روشی نیست. به همین علت والدین باید به کار گروهی توجه خاصی نشان دهند.
 

امروزه زندگی متفاوت شده است. دیگر بچه‌ها مجبور نیستند شیر گاو را بدوشند و کارهای چندانی وجود ندارد که آنها انجام دهند. با وجود لوازمی چون ماشین لباسشویی و ظرفشویی نیز این کارها هر چه کمتر شده است. پس الزاماً، تنها چیزی که به نظر می‌رسد بچه‌ها باید در آن موفق شوند، گرفتن نمره‌های عالی در مدرسه است. همۀ بچه‌ها نمی‌توانند نمره‌های خیلی خوبی کسب کنند. آنها باید به روش­های دیگری توانایی­های خود را نشان دهند. کارهایی در خانه، حتی کارهای تکراری روزمره، می‌توانند در این زمینه کمک کنند. این کارها حس به پایان رساندن کارها را به ما می‌دهند و بچه‌ها احساس می‌کنند در زندگی خانوادگی مفید و مهم هستند؛ حتی وقتی از این کارها شکایت می‌کنند و نق می‌زنند.
 

در کار گروهی، نه تنها شما مجبورید کارها را با هم انجام دهید، بلکه باید بتوانید به صورت گروهی فکر کنید. هدف از این کار این است که به بچه‌ها کمک کنیم افکارشان را مطرح کنند؛ به طوری که خانواده به صورت یک تیم، درک بهتری از موقعیت فکری‌ای که هر کس در آن قرار دارد، به دست آورد. با این روش، ما به ایده‌های هر کسی احترام می‌گذاریم.
 

ارتباط برقرار کردن
گوش دادن
سازماندهی اطلاعات
به بچه‌ها کمک کنید تا سعی کنند بفهمند که دیگران چه فکری می‌کنند. در مورد لوازم خانه رأی‌گیری کنید. برای این کار به کاغذ و مداد نیاز دارید.
از فرزندتان بخواهید، دربارۀ یکی از محصولاتی که افراد خانواده استفاده می‌کنند ـ مثلاً خمیردندان یا صابون ـ رأی‌گیری کند. آیا باید باز هم این محصول را بخریم؟ اگر بله، چرا؟ اگر نه، چرا؟ به جای این محصول چه چیزی می‌توان خرید؟
برای انجام این کار، فرزندتان باید شنوندۀ خوبی باشد. وقتی همه رأی دادند، از فرزندتان بپرسید چه چیزی فهمیده است. آیا خانواده این محصولات را دوست دارد؟ آنها چه نوع تغییراتی خواسته‌اند؟ هنگام خوردن شام دربارۀ نتایج رأی‌گیری صحبت کنید.
به عنوان جایزه می‌توانید، بار دیگر که به خرید می‌روید، محصولات جدیدی را که خانواده پیشنهاد کرده است، بخرید. به این صورت افراد خانوادۀ شما متوجه می‌شوند که خواسته‌هایشان مورد توجه قرار گرفته است.
 

نوشتن
تنظیم سؤالاتی برای نوشتن هدفمند
این فعالیت به بچه‌ها کمک می‌کند تا سؤالاتی بپرسند دربارۀ یک موضوع ـ موضوعی که هر کس در خانواده نظری دربارۀ آن دارد ـ و پاسخهایی به دست آورند. بچه‌ها وقتی از دیگران می‌پرسند که دیگران کدام برنامه‌های تلویزیون را تماشا می‌کنند، می‌توانند قضاوت کنند که آیا یک برنامه ارزش تماشا کردن را دارد یا نه. برای این فعالیت، به کاغذ و مداد نیاز دارید.
با فرزندتان دو یا سه نفر بزرگ‌تر را، برای مصاحبه دربارۀ تماشای تلویزیون در نظر بگیرید (این افراد می‌توانند یکی از والدین، یک همسایه و یک خاله باشند)
با هم دربارۀ طرح سه سؤال و پرسیدن از آنها فکر کنید. فرزندتان نام آنها را می‌نویسد و جایی برای پاسخها می‌گذارد. مثلاً: «آیا شما هر روز تلویزیون تماشا می‌کنید؟»؛ «آیا برنامه‌هایی مورد علاقه شما هست؟»؛ «شما فکر می‌کنید برای بهبود برنامه‌های تلویزیون چه کاری می‌توان انجام داد؟»
دربارۀ پاسخ هایی که فرزندتان دریافت کرده است، با هم صحبت کنید. یک ورزش گروهی را برای فعالیت بیشتر در خارج از خانه و تماشایِ کمترِ تلویزیون پیشنهاد کنید.
 

ارتباط
شناخت راه های حل مشکلات
بله تو می‌توانی. نه تو نمی‌توانی.
بچه‌ها اغلب با والدینی که تنها دیدگاه های خود را در مورد مقررات مد نظر دارند، مخالفند. این فعالیت به بچه‌ها کمک می‌کند تا هر دو طرف بحث را ببینند. این کار به آنها یاد می‌دهد تا به صورت عضو یک تیم فکر کنند. تنها چیزی که لازم دارید یک ذهن متفکر است.
یکی از مقرراتی را که موجب بحث در خانواده می‌شود انتخاب کنید؛ مثلاً چه موقع بچه‌ها باید تکالیف خود را انجام دهند؟ شبهایی که صبحِ آن می‌خواهند به مدرسه بروند تا چه موقع بیدار بمانند؟ و کدام برنامه‌های تلویزیون را تماشا کنند؟
نظر فرزندتان را دربارۀ مقررات بپرسید. مثلاً در مورد وقت خواب، ممکن است نظر آنها این باشد که «داشتن وقت خواب»، مقررات بدی است و بچه‌ها باید، هر وقت خواستند به رختخواب بروند.
از فرزندتان بخواهید برای این نظرِ خود، دست کم دو دلیل بیاورد. این دلایل ممکن است بدین گونه باشند: «وقتی زود به رختخواب می‌روم، بهترین برنامه‌های تلویزیون را نمی‌توانم تماشا کنم.» به دقت به حرفهای فرزندتان گوش کنید. حالا از او بخواهید دو دلیل از طرف دیگر بحث ارائه کند. او ممکن است بگوید: «بچه‌ها به خواب نیاز دارند تا در مدرسه سر حال باشند.»
مطرح شدن بحثهای موافق و مخالف، روشی عالی برای کمک به بچه‌هاست، تا یاد بگیرند قبل از تصمیم‌گیری، جوانب مختلف را در نظر بگیرند. وقتی فرزندتان روی این بحث های موافق و مخالف تمرین می‌کند، شما نیز همین کار را انجام دهید. دیدگاه های خود را توضیح بدهید. دربارۀ نظرات متفاوتتان صحبت کنید. آیا شخصی نظرات خوبی دارد؟ آیا لازم است مقرراتی را عوض کرد؟ در واقع بچه‌ها نشان داده‌اند که وقتی در وضع کردن قوانین خانواده دخیل باشند، بازیکنان تیمیِ بسیار منطقی‌ای هستند.

منبع: دروتی، ریچ؛ (1393)، کلیدهای پرورش مهارت ­های اساسی زندگی در کودکان و نوجوانان، مترجم اکرم قیطاسی، انتشارات صابرین.